Nederland is het resultaat van een eeuwenlang bouwproces, het product van maatwerk gedurende vele eeuwen. Er is land gewonnen, er is land verdedigd tegen het water, er zijn steden en dorpen gebouwd, er is infrastructuur gebouwd: van wegen en dijken, van polders en luchthavens. Mensen beleven het land, de ruimte, het (binnen)klimaat van gebouwen, en hebben verbinding met anderen via fietspad, spoor, snelweg, digital highway, water uit de kraan, vuil naar het stort en waterzuivering, elektriciteit voor levensbehoeften en luxe, droge voeten, veilige havens - een greep uit vanzelfsprekendheden die mede mogelijk gemaakt zijn door de bouw en civiele techniek.

Met elkaar vertegenwoordigen deze infrastructurele objecten en gebouwen een enorme waarde; alleen al de herbouwwaarde bedraagt een veelvoud van het Nederlandse bruto nationaal product. Het is dan ook een grote uitdaging om het veilig en betrouwbaar functioneren van deze objecten voor vele jaren te borgen, bijvoorbeeld door slim beheer en onderhoud

De voortgaande ontwikkeling van samenleving en technologie leidt tot een voortdurende transformatie van de fysieke leefomgeving van de mens. Voorspellingen over de gevolgen van klimaatverandering zoals zeespiegelstijging, de noodzakelijke transitie naar decentrale, duurzame energieproductie en de noodzaak tot een gesloten kringloop voor grondstoffen, maakt een versnelde ontwikkeling en toepassing van innovaties in de gebouwde omgeving van groot belang, voor de huidige en toekomstige generaties.

Desondanks kampt de bouw met het imago ‘conservatief en versnipperd’ te zijn. Echter, de constructieve zekerheid van de objecten geproduceerd door de bouwsector zijn formidabel; voor infrastructurele objecten als waterkeringen is 100 jaar een absoluut minimum. De ontwikkelingen in de afgelopen decennia met betrekking tot energiecomfort en – zuinigheid, of bijvoorbeeld het toepassen van nieuwe, slimme bouwmaterialen, zijn spectaculair te noemen.
De bouwsector is bij uitstek de omgeving waarin de innovaties uit talrijke vakgebieden in geïntegreerde vorm hun uiteindelijke toepassing vinden. Zo heeft bijvoorbeeld geen enkele innovatie zoveel kwaliteitsjaren aan het leven van de mens toegevoegd als adequate sanitatie in zijn leefomgeving. Publieke sanitatie is een goed voorbeeld van een historisch, en ‘ongoing’, project dat alleen tot stand kon komen door effectieve werking van de gouden driehoek; tussen normstellende en faciliterende overheden, voortschrijdende inzichten en innovaties vanuit onderwijs, wetenschap en kennisinstellingen, en een voortvarende uitvoering door de private sector.

Daarom heeft het samenwerkingsverband van bouw-faculteiten van de drie Technische Universiteiten in Nederland, 3TU.Bouw, in nauwe afstemming met de bouwsector en de hele bouw-gerelateerde onderwijsketen, een 8-tal thema’s geagendeerd die richtinggevend zijn voor de toekomstige behoefte aan onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Op basis van deze thema’s zijn vragen geformuleerd voor de Nationale Wetenschapsagenda, welke in de volgende pagina’s gepresenteerd worden. De toekomst wordt gebouwd!